Koszmar rozpoczął się w styczniu 2024 roku dla właścicieli firmy Nova Market z Jeleniej Góry, kiedy otrzymali rachunek za gaz, który ich zszokował. „Myślałam, że zera mi się mieszają. Nie prowadzimy huty szkła, a małą rodzinną firmę” – powiedziała w rozmowie z TVN24 szefowa firmy, Małgorzata Piekarz. Podobne problemy napotkała mała spółdzielnia mleczarska z Małopolski, której rachunek na ponad 30 tys. zł zagraża istnieniu firmy.
Spółdzielnia mleczarska w Łużnej, działająca od 2011 roku, jest na skraju upadku z powodu wysokich rachunków za gaz. Prezeska Barbara Niemaszyk, po otrzymaniu wielokrotnie wyższego rachunku, zareagowała obniżeniem temperatury w firmie. „Wystraszyłam się i mówię do ludzi, że gasimy piece, siedzimy w zimnie” – opowiadała. Wzięła również urlop bezpłatny, aby pomóc firmie finansowo.
Nova Market, działająca od 25 lat i zajmująca się sprzedażą dywanów, wykładzin i tapet, zazwyczaj płaciła za gaz około 5 tys. zł miesięcznie. Jednak na początku tego roku otrzymali rachunek na 45 tys. zł. W odpowiedzi na to drastycznie obniżyli temperaturę na hali sprzedażowej. Kolejny rachunek był niższy, ale tylko ze względu na cieplejszą pogodę.
Początkowo firmy myślały, że to pomyłka ze strony PGNiG. Okazało się jednak, że wysokie rachunki wynikają z umów zawartych w 2022 roku, kiedy ceny gazu na rynkach były wyjątkowo wysokie. „Nawet od doradcy PGNiG usłyszałam, że tysiące osób zostało tak potraktowanych. Czyli podpisali aneksy do umów na dostarczanie gazu w 2022 roku, po wybuchu wojny w Ukrainie, kiedy były szalone ceny gazu na rynkach i teraz płacą gigantyczne rachunki” – wyjaśniła Małgorzata Piekarz.
Właściciele firm próbowali renegocjować warunki umów, ale okazało się to niemożliwe. PGNiG zaproponowało „konsolidację” zobowiązań, co wymagało przedstawienia wykazu majątku firmy lub wpłacenia wysokiego zabezpieczenia. „Dlaczego mamy dawać komuś majątek po tylu latach na tacy? Poprosili nas o wyniki finansowe. Przestraszyło nas to” – powiedziała Piekarz.
PGNiG wyjaśniło, że „konsolidacja” polega na przeniesieniu części zobowiązań finansowych klienta na kolejne okresy dostaw. „To standardowa procedura stosowana m.in. w bankowości” – tłumaczyła Małgorzata Czajkowska z PGNiG.
Alternatywą jest zerwanie dotychczasowych umów, co grozi wysokimi karami. Przedsiębiorcy czują się zablokowani w trudnej sytuacji. „Oczekiwałabym zrozumienia, ludzkiego podejścia do tematu, ale tutaj nie widzę żadnych ukłonów w stronę małej firmy jak nasza. Oni są monopolistami i bezpardonowo grają” – stwierdziła Barbara Niemaszyk. „Takie sytuacje niszczą ludzi” – podkreślała Małgorzata Piekarz.
Problem wysokich rachunków za gaz dotyka wielu polskich przedsiębiorców, którzy czują się przytłoczeni obciążeniami finansowymi wynikającymi z umów zawartych w czasach wyjątkowo wysokich cen gazu na rynkach.