Polska od kilku lat zmaga się z problemem suszy, co ma poważne konsekwencje dla rolnictwa i całej gospodarki. Brak odpowiednich zasobów wody staje się coraz bardziej odczuwalny, a przyczyniły się do tego m.in. bezśnieżne zimy, mniejsze opady deszczu i brak odpowiedniego systemu retencji.
Niedobór wody w Polsce
Polska jest jednym z krajów o najuboższych zasobach wodnych w Europie. Permanentna susza obejmuje niemal cały kraj, co stanowi poważne zagrożenie dla rolnictwa, które jest silnie uzależnione od wody. Profesor Zbigniew Karaczun z SGGW w Warszawie podkreśla, że najgroźniejsza jest susza rolnicza, gdy wilgotność gleby jest niewystarczająca do wzrostu roślin.
Przyczyny problemu
Obecna sytuacja jest wynikiem zaniechań z poprzednich lat. Budowa wielkich zbiorników retencyjnych i regulacja rzek, które traktowano jako element wodnej infrastruktury, a nie jako część ekosystemu, przyczyniły się do osuszenia wielu terenów rolniczych. Problem polega również na tym, że rzeki stanowią tylko kilka procent naszych zasobów wodnych, reszta to wody opadowe.
Konsekwencje dla rolnictwa
Susza ma bezpośredni wpływ na dochody rolników, zwłaszcza tych gospodarujących na słabych glebach, które stanowią blisko 70% powierzchni rolniczej w Polsce. W przypadku suszy ich dochody mogą spadać nawet o 20%. Rolnicy będą musieli zrezygnować z wielu tradycyjnych upraw, takich jak ziemniaki, i przestawić się na rośliny odporne na wysoką temperaturę i o mniejszym zapotrzebowaniu na wodę. Zmiana technik upraw, takich jak stosowanie organicznych nawozów, może pomóc w zwiększeniu retencji wody w glebie.
Reakcja na suszę
W niektórych regionach Polski wprowadzono zakazy podlewania ogrodów i trawników w określonych godzinach, aby oszczędzać wodę. Przykładem mogą być gminy Brześć Kujawski, Supraśl i Obryte, gdzie wprowadzono restrykcje dotyczące użycia wody. W Lesznowoli mieszkańcy otrzymali smsy z prośbą o oszczędne gospodarowanie wodą.
Inicjatywy rządowe i międzynarodowe
Rządowe programy, takie jak „Moja Woda”, oferują wsparcie na zakup przydomowych instalacji zatrzymujących deszczówkę, systemów retencji i budowę oczek wodnych. Polska otrzyma również 667 mln euro w ramach KPO na inwestycje związane ze zrównoważoną gospodarką wodną na obszarach wiejskich, które będą przeznaczone na meliorację terenów rolniczych i leśnych oraz rewitalizację zbiorników wodnych.
Prognozy hydrologiczne
Według IMGW-PIB, susza meteorologiczna w Polsce występuje od 2015 roku. Nawet jeśli wystąpią duże opady, wysuszona ziemia nie jest w stanie ich wchłonąć, co paradoksalnie zwiększa ryzyko powodzi. W ostatnich 70 latach temperatura w Polsce wzrosła średnio o 1,7 stopnia Celsjusza, co zmienia klimat w kierunku bardziej suchym, podobnym do warunków północnych Włoch sprzed kilkudziesięciu lat.
Rekomendacje Wód Polskich
Wody Polskie zalecają gromadzenie wody w gruncie i zwiększanie retencji glebowej. Rekomendują również odtwarzanie terenów zalewowych, przywracanie mokradeł oraz budowę zbiorników retencyjnych. W obecnej sytuacji hydrologicznej najtrudniej jest w centralnej i północnej Polsce, gdzie wilgotność gleby znacząco spadła.
Podsumowanie
Problem suszy w Polsce wymaga zdecydowanych działań w zakresie zarządzania wodą i adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych. Konieczne jest wprowadzenie nowych polityk wodnych, które skupiają się na retencji i ochronie zasobów wodnych, aby zapobiec dalszym negatywnym skutkom suszy dla rolnictwa i gospodarki.